ఆ పాదాలకు వందనాలు!

మనసుని కాసేపు ఉల్లాసపరుద్దామని! 

గంగమ్మ ఉప్పొంగెనే! 

ఉత్తమ సంగీత సాహిత్యాల మేళవింపుగా గుభాళింపులు వెదజల్లే పాటల సౌరభాలు ఎన్నదగినవి ఎన్నింటినో తెలుగు చలనచిత్ర రంగానికి ఎందరో మహానుభావులు వన్నెతగ్గని వారసత్వంగా మనకు అందించారు. అయితే ఉత్తమ సంగీత సాహిత్యాలతో పాటు సాహిత్యానికి అనుగుణంగా నర్తించే నృత్య ప్రధానమైన పాటలు  బహుకొద్దిగా ఉంటాయి. అలాంటి పాటల్లోనూ నర్తకీమణి యొక్క అందమైన ముఖవర్చస్సు, లయలు, హొయలు, విరుపులు అగ్రతాంబూలాన్ని  అందుకుంటాయి.

అయితే శాస్త్రీయ నృత్యానికి ఆయువుపట్టు లాంటి “పాదం” యొక్క గొప్పదనాన్ని వివరిస్తూ కేవలం పాదాల్ని మాత్రమే చూపిస్తూ సాగే పాటలు చాలా తక్కువ అని నా అభిప్రాయం. బహుశా ఇలాంటి పాటలు ప్రేక్షకులని అంతగా అలరించవని సదరు దర్శక నిర్మాతల అభిప్రాయం కాబోలు!.    

సరే ఉపోద్ఘాత౦ పక్కన బెట్టి అసలు విషయంలోకి వస్తా. ఉత్తమ సంగీత సాహిత్యాలతో పాటు అర్థవంతమైన నృత్య౦ ప్రధానంగా సాగి ముందు చెప్పినట్లు ఆయువుపట్టు లాంటి ఆ "పాదానికి" అగ్రతాంబూలాన్ని అందించిన ఒక పాటను  ఒకసారి మళ్ళీ గుర్తు చేసుకుందాం.

“ఈ పాదం ఇలలోన నాట్య వేదం” అంటూ పాదానికి వందనాలు చెబుతూ సాగే ఈ పాట 1985లో విడుదలయ్యి తెలుగునాట స్ఫూర్తి నింపడంలో అఖండ ఘనవిజయాన్ని సాధించిన వాస్తవకధానిర్మిత “మయూరి”  చిత్రంలోనిది. ఇందులో కధానాయికగా నటించడమే కాక, తన వాస్తవ జీవితాన్ని ఆవిష్కరించి ఎందరికో స్పూర్తి ప్రధాత అయిన సుధాచంద్రన్ గారు “మయూరి” సుధాచంద్రన్ గా తెలుగువారికి చిరపరిచితమైన దివ్య సంవత్సరం. మరో విశేషం ఏమిటంటే, ఈ పాట చిత్రంలో భాగంగా కాకుండా చిత్ర ప్రారభంలో కనిపిస్తూ చిత్రం యొక్క  పరమార్ధాన్ని వివరిస్తూ తీసుకున్న నిర్ణయం కళాత్మక హృదయానికి తార్కాణంగా నిలవడం.  

ఉత్తమ సాహిత్యం, దానికి అనుగుణంగా నృత్యం, అందులోనే ఒదిగిన సంగీతపు సృష్టి వివరాలు:

చిత్రం           -  మయూరి

రాసిన వారు    -  శ్రీ వేటూరి సుందరరామ్మూర్తి గారు

పాడిన వారు    -  శ్రీపతి పండితారాధ్యుల (SP) శైలజ గారు

సంగీతం         -  శ్రీపతి పండితారాధ్యుల (SP) బాలసుబ్రహ్మణ్యం గారు

నర్తించిన వారు  - "మయూరి" సుధాచంద్రన్ గారు

లేలేత పదాల సాహిత్యం:

ఈ పాదం ఇలలోన నాట్య వేదం
ఈ పాదం నటరాజుకే ప్రమోదం
కాల గమనాల గమకాల గ్రంధం ||ఈ పాదం

ఈ పాదమే మిన్నాగు తలకు అందం

ఈ పాదమే ఆనాటి బలికి అంతం
తనలోనే గంగమ్మ ఉప్పొంగగా
శిలలోనే ఆ గౌతమే పొంగగా
పాత పాటలో తను చరణమైన వేళా
కావ్యగీతిలో తను పాదమైన వేళా
గానమే తన ప్రాణమై లయలు హొయలు విరిసిన ||ఈ పాదం

ఈ పాదమే ఆ సప్తగిరికి శిఖరం
ఈ పాదమే శ్రీ భక్త కమల మధుపం
వాగ్గేయ సాహిత్య సంగీతమై
త్యాగయ్య చిత్తాన శ్రీ గంధమై
ఆ పాదమే ఇల అన్నమయ్య పదమై
ఆ పాదమే వరదయ్య నాట్య పధమై
తుంబుర స్వర నారదా మునులు జనులు కొలిచిన ||ఈ పాదం 

తెలుగు దృశ్యసంగీత గొలుసు:(www.youtube.com/watch?v=_L8ScMJqm5s)

నృత్యంలో గమినించదగినవి, నన్ను మంత్రముగ్దుణ్ని చేసిన పాదముద్రలు :

౧) చిత్ర నిడివి 00:05 వద్ద “ఇల”ను చూపించే వైవిధ్యం

౨) చిత్ర నిడివి 00:44 నుండి 00:58 వరకు మిన్నాగుని, బలిని  మరియు గంగా ప్రవాహాన్ని ఆవిష్కరించే ఆద్భుతం.

౩) చిత్ర నిడివి 01:18 వద్ద లయలను, హోయలని చూపించడం

౪) చిత్ర నిడివి 01:57 వద్ద సప్తగిరి శిఖరాల అలవోక 

౫) ఇక పాట ఆద్యంతమూ అద్భుతమనిపించే  మయూర ఉల్లాసపు నడకలు, నటరాజ పాదపద్మాలు

ఇదే చిత్రాన్ని హిందీలో తీసారు “నాఛే మయూరి” అనే పేరుతో. అయితే ఇక్కడ పాటని S.జానకమ్మ గారు పాడారు.  పోలిక అని కాదు గానీ తెలుగులో ఈ పాటకి కావాల్సిన (మయూర) ఉల్లాసాన్ని పంచుతూ, పెంచుతూ శైలజ గారి గళపు జీర/మార్థవం మకరంద మత్తుని అందిస్తే జానకమ్మ గారి తియ్యదనపు గళం ఆ(పాట) ఉల్లాసాన్ని తగ్గించనట్లుంది :).  ఒకరకంగా శైలజగారి గళం వల్ల కూడా ఈ పాట అధ్బుతంగా వచ్చిందని నా భావన.


ఇంతటి అద్భుతమైన పాటని అందించిన ఆ మహానుభావులని పేరుపేరునా తలుచుకుంటూ వారి ::పాదాలకు వందనాలు::

హిందీ దృశ్యసంగీత గొలుసు:(http://www.youtube.com/watch?v=o6L-e_LvcWs)

మయూరి తెలుగు చలనచిత్రపు తొలిభాగపు గొలుసు:(http://www.youtube.com/watch?v=k-RBBR9wLYY)